Kobalt last van prothese

Met dit bloedonderzoek meet u een eventueel te veel aan Kobalt in bloed vanwege metaal op metaal (M-o-M) heupprothesen of andere blootstellingen.  (glas- en keramische industrie, cement- en carbideproductie ) 

Medio 2010 meldden Britse orthopeden dat bij sommige patiënten met een zogenaamde metaal-op-metaal  heupprothese, bestaande uit een grote metalen kop en een metalen kom, klachten kunnen ontstaan. Deze klachten kunnen het gevolg zijn van zeer kleine metaaldeeltjes die tengevolge van normale bewegingsactiviteit vrijkomen en die bij sommige patiënten een lokale ontstekingsreactie van de weefsels rondom de heup kunnen veroorzaken. Ook kunnen verhoogde concentraties van het metaal kobalt in het bloed voorkomen. Hoewel het aanvankelijk alleen leek te gaan om metaal-op-metaal heupprothesen van een bepaald merk, is inmiddels duidelijk geworden dat ook bij andere merken metaal-op-metaal heupprothesen deze problemen kunnen ontstaan. 
 
Veelgestelde vragen over metaal-op-metaal heupprothesen

Wat is een metaal-op-metaal heupprothese?

Een kunstheup of totale heupprothese bestaat uit een kop en een kom die beiden van dezelfde of verschillende materialen kunnen zijn gemaakt, bijvoorbeeld plastic, metaal of keramiek. De diameter van de kop kan daarbij variëren . Bij een metaal-op-metaal heupprothese gaat het om een grote kop (diameter 36 millimeter of groter) en een kom, die beiden van metaal zijn gemaakt.

Wie heeft een metaal-op-metaal heupprothese gekregen?

De meest voorkomende vorm van  een totale heupprothese is een metalen of keramische kop in een plastic kom. Het is bekend dat een plastic kom op den duur kan slijten en vooral bij jongere patiënten is de levensduur van een heupprothese in het algemeen korter dan bij ouderen door het intensievere gebruik en waardoor meer slijtage ontstaat. Daarom is er veel onderzoek gedaan naar slijtvastere materialen om de levensduur van prothesen bij jongere patiënten te verbeteren. Het gebruik van een metaal-op-metaal  prothese leek daarbij een aantrekkelijke optie, vanwege de aangetoonde slijtvastheid. Bovendien verhoogt het gebruik van een grotere kop de stabiliteit van de heupprothese, zodat daarmee de kans op luxatie (het uit de kom schieten van de heupkop) wordt verminderd. De metaal-op-metaal heupprothesen zijn daarom in ons ziekenhuis vrijwel uitsluitend  toegepast bij jonge patiënten (d.w.z. jonger dan 65 jaar) en patiënten met een actieve leefstijl. In een enkel geval is de metaal-op-metaal prothese  vanwege de grotere stabiliteit gebruikt bij oudere patiënten.

Welke problemen kunnen ontstaan bij een metaal-op-metaal heupprothese?

Slechts bij een beperkte groep patiënten ontstaan klachten. Als u beweegt, kan er slijtage ontstaan van de heupprothese, waarbij kleine metaaldeeltjes kunnen vrijkomen. Bij sommige patiënten raakt daardoor het weefsel rondom de prothese geïrriteerd en kunnen zwellingen ontstaan. Dit kan pijnlijk zijn, maar voor zover bekend levert het geen directe gezondheidsrisico’s op. Deze zwellingen worden ook wel pseudo-tumoren genoemd. De zwelling is niet kwaadaardig, maar is een soort overgevoeligheidsreactie die klachten kan geven rondom de heup, de lies, aan de zijkant van de heup of in de bil. Daarnaast kan  bij sommige patiënten de concentratie van het metaal kobalt in het bloed verhoogd zijn.  Bij zeer sterk verhoogde kobaltwaarden in het bloed kunnen mogelijk afwijkingen van schildklier, hart of zenuwen ontstaan, maar dergelijke hoge bloedkobaltconcentraties zijn tot dusver bij patiënten met een metaal-op-metaal prothese niet of nauwelijks beschreven. Van verhoogde  kobaltwaarden in het bloed  is op dit moment geen enkele relatie met het ontstaan van kanker aangetoond.

Speelt dit probleem bij alle merken metaal-op-metaal heupen?

In 2010 werd bekend dat sommige patiënten met een metaal-op-metaal heupprothese pijnklachten kunnen krijgen. Het leek in eerste instantie alleen om heupprotheses van bepaalde merken te gaan, maar inmiddels is duidelijk geworden dat het probleem niet meer is gerelateerd aan een bepaald merk. 
 
Krijgt iedereen met een metaal-op-metaal heupprothese klachten?

Ieder mens is anders en reageert daarom ook anders op het eventuele metaalslijpsel. Duidelijk is wel dat de meeste patiënten klachtenvrij zijn.

Kobalt wordt als een kankerverwekkende stof beschouwd. Het wordt zowel in de glas- en keramische industrie als in de cement- en carbideproductie gebruikt.
Chronische vergiftiging leiden tot: contactallergie (sieraden?), Contacteczeem, bloedarmoede, polyglobulie, hartspierbeschadiging, astmatische symptomen na inademing
polyglobulie is een stoornis waarbij het gehalte aan rode bloedcellen (erytrocyten) in het bloed: de hematocriet, te hoog is. Het is dus het tegengestelde van bloedarmoede (anemie).

Testmethode: Inductief gekoppeld plasma - massa spectrometrie
Hierdoor wordt de bepaling mogelijk gemaakt van metalen en sommige niet-metalen, met zeer grote gevoeligheid. Herkenning van concentraties van 10−12 gram per liter zijn  mogelijk.
Frequentie 2x per week (aantal keren dat een analyse wordt ingezet in een bepaalde periode)

Omrekeningsfactor µg/l x 16,97 = nmol/l
Referentiewaarde(n)
0 - 11,0 nmol/l
De uitslag is goed als deze onder de 10,2 ligt.

Deze test is op verzoek ook uit urine verkrijgbaar.

Alhoewel Kobalt een onderdeel is van vitamine B12, en een tekort aan kobalt – en dus vitamine B12 – bloedarmoede kan veroorzaken, is deze test niet geschikt voor het meten van een B12 tekort. Vitamine B12 wordt ook wel cobalamine genoemd. In cobalamine zit het woord kobalt verstopt. Maar om dit te meten kunt u beter Holo-Transcobalamine meten.